Η ξηρασία στον Παναμά

Πόσο η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη διώρυγα

Η διώρυγα του Παναμά δεν είναι σαν της Κορίνθου. Έχει μήκος περίπου 80 χιλιόμετρα. Η μισή διαδρομή γίνεται σε λίμνη, που βρίσκεται 25 μέτρα ψηλότερα απ’ τη στάθμη της θάλασσας. Τα πλοία πρέπει να «σκαρφαλώσουν» λοιπόν 25 μέτρα ως τη λίμνη, και όταν φτάσουν στην άλλη άκρη πρέπει να κατέβουν. Το ανέβασμα και το κατέβασμα γίνονται μέσα σε δεξαμενές όπως αυτές που φαίνονται στη φωτογραφία:

Το πλοίο μπαίνει στη δεξαμενή, αυτή γεμίζει με νερό κι έτσι το πλοίο ανεβαίνει, οπότε ανοίγει η πόρτα προς την επόμενη δεξαμενή, και μετά γεμίζει η επόμενη. Το νερό που γεμίζει τις δεξαμενές προέρχεται από τη λίμνη και χάνεται προς τη θάλασσα, και όσο περισσότερα πλοία περνούν τόσο περισσότερο νερό χάνεται. Αν η λίμνη κοντεύει να αδειάσει, τότε οι αρχές περιορίζουν την κίνηση στη διώρυγα και μαζεύονται ουρές πλοίων. Μετά από μια καλή περίοδο βροχών, η λίμνη γεμίζει και η διώρυγα λειτουργεί κανονικά.

Τον τελευταίο καιρό, και ίσως τα τελευταία λίγα χρόνια, η διώρυγα πάσχει από έλλειψη νερού. Αν ψάξετε το διαδίκτυο γι’ αυτό το πρόβλημα, θα δείτε ότι φταίει—τι άλλο;—η κλιματική αλλαγή. Για παράδειγμα, ένα προχθεσινό άρθρο του Bloomberg γράφει ότι το πρόβλημα οφείλεται σε «συνδυασμό της κλιματικής αλλαγής και υποδομών», ενώ ελληνική εφημερίδα, σε σημερινό άρθρο της που παραφράζει αυτό του Bloomberg, αναφέρει ότι το πρόβλημα αποτελεί «θλιβερή υπενθύμιση της κλιματικής αλλαγής».

Σε άλλα δημοσιεύματα μπορεί να δείτε αινιγματικές πληροφορίες όπως ότι το 2019 ήταν το πέμπτο ξηρότερο των τελευταίων 70 ετών ή ότι το 2015-2016 ήταν το ξηρότερο απ’ το 2000. Αυτές οι πληροφορίες δεν λένε τίποτε. Τι θα πει «το ξηρότερο απ’ το 2000»; Το 1999 ήταν ξηρότερο δηλαδή; Και γιατί είναι αξιόλογο κάποιο έτος να είναι το πέμπτο ξηρότερο των τελευταίων 70 ετών; Αν ήταν το έβδομο ξηρότερο, ή το τρίτο ξηρότερο, τι θα σήμαινε αυτό; Γιατί αυτά τα στοιχεία αποτελούν είδηση;

Ο ανυποψίαστος αναγνώστης ίσως σκεφτεί πως είναι αδυναμία του δημοσιογράφου να εξηγήσει για ποιο λόγο αυτά τα νούμερα είναι σημαντικά. Γιατί δεν μπορεί τόσα μέσα ενημέρωσης να μιλάνε για κλιματική αλλαγή αναίτια. Αν ψάξετε στο διαδίκτυο για «διώρυγα Παναμά», όλο για την κλιματική αλλαγή θα βρείτε αποτελέσματα. Άρα μπορεί να υπάρχει λίγο χαλασμένο τηλέφωνο, αλλά δεν μπορεί, κάποια σχέση με την κλιματική αλλαγή σίγουρα θα υπάρχει. Σωστά;

Την απάντηση μας δίνει η Παγκόσμια Τράπεζα, που στις σελίδες της έχει διάγραμμα με την εξέλιξη των βροχοπτώσεων στον Παναμά:

Τι βλέπουμε στο διάγραμμα; Ότι η διαφορά των τελευταίων ετών από το μέσο όρο είναι τόσο μικρή ώστε ούτε ξηρασία δεν μπορείς να την πεις (προσέξτε ότι ο κατακόρυφος άξονας δεν ξεκινάει απ’ το μηδέν). Διανύουμε μια περίοδο ελαφρώς λιγότερο υγρή απ’ ό,τι ο μέσος όρος, παρόμοια με όλη την εικοσαετία 1980-2000, και πιο υγρή απ’ ό,τι η δεκαετία 1960-1970.